اسحاق بن یهودا ابرونییل | |
---|---|
زادهٔ | ۱۴۳۷ میلادی لیسبون، پرتغال |
درگذشت | ۱۵۰۸ میلادی ونیز، ایتالیا |
آرامگاه | پادوا |
پیشه | فیلسوف و دانشمند |
اسحاق بن یهودا اَبرَونْیل یا اسحاق ابرونییل (به عبری: יצחק אברבנאל) (زادهٔ ۱۴۳۷ در لیسبون – درگذشتهٔ ۱۵۰۸ میلادی در ونیز) بازرگان، سیاستمدار، فیلسوف، مفسر تورات و تنخ یهودی و دینشناس مشهور بود.
اسحاق ابرونیل در لیسبون، پرتغال و در یکی از سرشناسترین و کهنترین خانوادههای یهودی این شهر، خانواده ابرونییل، زاده شد. خانواده او در سال ۱۳۹۱ از آزار و اذیت یهودیان در کاستیل گریخته بودند و نسبشان به نسل بازارگانان و درباریان میرسید. اسحاق در ابتدا آموزشهای نخستین یهودی و نیز تعالیم منطقی و اساسی را در محضر یکی از خاخامهای معتبر لیسبون به نام یوسف بن سلیمان (یوسف بن شلومو بن یحیی) - شاعر، نقاش، دینشناس و بازسازیکننده بنای کنیسه کالاتاید از نسل الدایودی و نواده حزقیا گایون- گذرانید. او از کودکی استعداد خاصی در فراگرفتن تورات، تنخ یهودی، میشنا و دیگر ادبیات خاخامی داشت. او چندین سال را نیز به مطالعه فلسفه یهودی اختصاص داد، به نحوی که در آن سرآمد شد. گفتهاند که اسحاق ابرونییل یوسف بن شم طوو را استاد خود میدانست. او در بیستسالگی کتابی مشهور در طبایع نگاشت و چند فصل از آن را نیز به مسایل مذهبی مربوط به نبوت و پرسش و پاسخها اختصاص داد. در کنار توجه به علوم، او استعداد خاصی در مسایل اقتصادی و خزانهداری داشت و به همین دلیل پادشاه آلفونسوی پنجم پرتغال او را به خزانهداری دربارش گماشت. به احتمال قوی او این منصب را از پدرش یهودا ابرونییل به ارث برد و صاحب کسب و کاری پررونق شد. اما پس از این که توسط ژوایو دوم، که در سال ۱۴۸۱ میلادی به قدرت رسید، متهم به خیانت گشت، دو سال بعد گریخت و به خدمت فردیناند و ایزابل پادشاه و ملکه کاستیل درآمد. در سال ۱۴۹۲ ابرونییل به دنبال ابطال حکم اخراج یهودیان از اسپانیا بود، اما موفق نشد. سپس او از راه دریا به ناپل سفر کرد و در آنجا نقشی مشابه به آنچه در کاستیل در دربار فردیناند اول، پادشاه کاستیل، داشت برعهده گرفت. او که تا سال ۱۴۹۵ میلادی در دربار ماند، در سال ۱۵۰۳ در ونیز مشغول به زندگی شد و در آنجا در گفتگوهای سیاسی میان مجلس سنای ایتالیا و پرتغال شرکت داشت.
او در ونیز مُرد و در پادوا به خاک سپرده شد. آرامگاه او در کار آرامگاه خاخام یهودا مینز، خاخام پادوا است.
آثار او شامل متون مختلفی میشود که بیشتر آنها در قرن شانزدهم به چاپ رسید:
Wikipedia contributors, "Isaac Abrabanel," Wikipedia, The Free Encyclopedia