Portaal:Fascisme en nationaalsocialisme in Nederland

Inleiding

• Dit portaal bevat informatie over fascisme en nationaalsocialisme in Nederland tussen 1918 en 1945.
• Een overzicht van Nederlandse nationaalsocialistische letterkunde vindt u hier.

Wist u dat ...

• P.E. Keuchenius (Neerlands meest beruchte 'rassendeskundige') tussen 1932 en 1942 achtereenvolgens lid is geweest van de Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond (ANFB), de NFB-Knotsenborg, de NSNAP-Smit, het Verdinaso, de NSNAP-Kruyt, de NSNAP-Van Rappard, de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) en ten slotte de Nederlandsche SS?
  
• Han van Etten, hoofdredacteur van het SS-weekblad Storm, twee jaar lang (van 1942 tot 1944) informatie aan het verzet heeft verstrekt?
  
• Direct na de capitulatie op 14 mei 1940 drie prominente NSB'ers, te weten W.O.A. Koster, J.W. de Ruiter en A.J. van Vessem, aan ir. A.A. Mussert hebben geadviseerd om alle activiteiten van de NSB te beëindigen?
  
• Het vooroorlogs hoogtepunt in ledental van 52.000 voor de NSB kwam in 1936?
  
• In de NSB het Nederlandse parlement spottend 'pratement' genoemd werd?
  
• In de zomer van 1944 meer dan de helft van de Nederlandse gemeenten een NSB'er als burgemeester hadden?
  
• Er ongeveer 10.000 Nederlanders tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitse krijgsdienst zijn gesneuveld?

Uitgelicht

Marius Hugh Louis Wilhelm ('Max') Blokzijl (Leeuwarden, 20 december 1884 – Den Haag, 16 maart 1946). was een Nederlandse zanger en journalist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij een van Nederlands bekendste collaborateurs. Na de bevrijding werd hij ter dood veroordeeld en gefusilleerd. Blokzijls zangcarrière begon als grap. Samen met collega-journalist Jean-Louis Pisuisse trok hij in 1907, vermomd als Italiaanse straatmuzikant, door Nederland. De twee schreven een boekje over hun belevenissen: Avonturen als straatmuzikant. Het succes van dat boekje stelde hen in staat hun zangcarrière verder uit te bouwen. Als zangers/journalisten reisden ze van 1908 tot 1913 door Europa, Nederlands-Indië, China, Japan, Siberië en Rusland. Voor hun op het Franse chanson geïnspireerde repertoire bedachten ze de naam levenslied. Blokzijl diende tijdens de Eerste Wereldoorlog in het Nederlandse leger. Daarna werd hij correspondent in Berlijn waar hij in de ban van het nationaalsocialisme raakte. In het liberale Algemeen Handelsblad, waarvoor hij al sinds 1903 werkte, kon hij die politieke overtuiging niet kwijt. Vanaf 1938 schreef hij daarom eveneens, anoniem, voor het tijdschrift De Waag. Zijn lidmaatschap van de NSB hield hij geheim.

Lees verder...

Fascistische politieke partijen

Fascistische politici en activisten

Nationaalsocialistische politieke partijen

Hier vindt u een overzicht van politieke partijen die hun ideologie baseerden op het Duitse nationaalsocialisme, zoals dat door Hitlers NSDAP werd gepropageerd.

• Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland
• Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij
  • NSNAP-Van Rappard
  • NSNAP-Smit
  • NSNAP-Haighton
  • NSNAP-Smit (2)
  • NSNAP-Van Waterland
  • NSNAP-Kruyt
  • NSNAP-Van Waterland (2)
• Nationaal-Socialistische Partij
• Nederlandsche Nationaal-Socialistische Partij

Nationaalsocialistische ambtenaren

Nationaalsocialistische politici

Nationaalsocialistische politieke activisten

Nationaalsocialistische journalistiek, uitgevers en uitgeverijen

Nationaalsocialistische overheidsorganen

• Departement van Volksvoorlichting en Kunsten
• Nederlandsche Kultuurkamer
• Nederlandsche Kultuurraad
• Referat Schrifttum
• Secretarie van Staat

Partijen en politici, niet zelfverklaard fascistisch of nationaalsocialistisch

Niet iedere politieke partij of iedere politicus is eenduidig onder te brengen in de klassering fascisme/fascist of nationaalsocialisme/nationaalsocialist. Toch is er in een aantal gevallen gerede aanleiding om die partijen of personen te relateren aan het fascistische of nationaalsocialistische gedachtegoed. Deze relatie kan tijdsgebonden zijn (het betreft dan 'voorlopers'), ook kan de relatie inhoudelijk/ideologisch zijn (het betreft dan partijen of personen wier ideologie een inhoudelijke samenhang vertoont met die van het fascisme of nationaalsocialisme - zonder dat zij zichzelf beschouwden als fascistisch of nationaalsocialistisch). Voor al die gevallen wordt een subcategorie gehanteerd, waarmee duidelijk kan worden gemaakt hoe die partijen en personen zich verhielden tot fascisme en nationaalsocialisme.

Fascistische en nationaalsocialistische auteurs

Hier vindt u een groot aantal Nederlandse auteurs, die (tussen 1932 en 1945) hun literaire talenten in dienst hebben gesteld van de nationaalsocialistische en fascistische ideologie.

Diverse personen

Hier vindt u diverse personen die op enigerlei wijze gelieerd zijn geweest aan het Nederlandse nationaalsocialisme - vrijwel altijd dat van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB).

Diverse zaken

Hier vindt u diverse zaken die direct of indirect voortkomen uit de nationaalsocialistische ideologie.

Nationaalsocialistische publicaties

Hier vindt u enige nationaalsocialistische kranten, weekbladen en tijdschriften.

• De Gil
• Hamer
• De Misthoorn
• Het Nationale Dagblad
• Nederland
• Nieuw Nederland
• De Schouw
• Storm
• Volk en Vaderland
• Volksche Wacht
• De Waag

Gewenste lemma's

Te schrijven

L.G.A. Coremans (KNHG, Gemeentearchief Rotterdam) - C.C.A. Croin (wel, niet) - J.A. Dekker - Departement van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming (nu redirect) - C.J.M. van Eijsden (bronnen, historici)- W. Emmens (deze??)- Fascistische Jongeren Bond - Genootschap voor Opbouwende Staatkunde - L.M.E.H.J. Geradts (historici) - Johan Göbel - A.J.W. Harloff - J. Hogewind - Tony W. Hooykaas (historici) - K.H.E. de Jong - M. Kardoes - H.M. Kempenaar - H.J. Leeuwenberg - L. Lindeman - Hendrik Lindt - Simon Maas - Arie Meyer Schwenke - Sybren Modderman - Ben Moritz - Nationale Werknemersvereeniging - Nederlandsche Agrarisch Front - NSNAP-De Nederlandsche Hakenkruisers - A.J.D. van Oosten - Johan Pelzer - J. Raatgever - Eduard Rijff - Gerda Schaap - J.G. Schürmann - Rudolf Steinmetz - Miep van der Velde - C. van der Voort van Zijp - Max Wolters

(vul aan↓)

Te verbeteren