Obecnie Toyen to temat, który nabrał dużego znaczenia w społeczeństwie. Jej wpływ znajduje odzwierciedlenie w różnych obszarach życia codziennego, od polityki po kulturę popularną. W tym artykule zbadamy implikacje i znaczenie Toyen, analizując jego ewolucję w czasie i wpływ na współczesny świat. Dodatkowo zbadamy, jak Toyen ukształtował sposób, w jaki wchodzimy w interakcję z otoczeniem i innymi ludźmi, a także jego rolę w kształtowaniu naszych indywidualnych i zbiorowych doświadczeń. Toyen to zjawisko, które nie ogranicza się do jednej sfery społeczeństwa, ale przekracza granice i bariery, generując dyskusje i debaty na wszystkich poziomach.
Imię i nazwisko |
Marie Čermínová |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
21 września 1902 |
Data i miejsce śmierci |
9 listopada 1980 |
Narodowość |
czeska |
Toyen, właśc. Marie Čermínová (ur. 21 września 1902 w Pradze, zm. 9 listopada 1980 w Paryżu) – czesko-francuska malarka awangardowa, przedstawicielka surrealizmu.
Urodziła się jako Marie Čermínová 21 września 1902 w Smíchovie (dzisiejszej dzielnicy Pragi), w rodzinie listonosza. W wieku szesnastu lat opuściła rodzinę, prawdopodobnie ze względu na swoje poglądy anarchistyczne, w tym okresie przyjęła także pseudonim Toyen, pod którym występowała do końca życia. Możliwe, że pseudonim pochodził od francuskiego słowa citoyen (pol. „obywatel”). W latach 1919–1922 studiowała w Szkole Sztuki Stosowanej (Umělecko-průmyslová škola v Praze), w pracowni malarskiej Emanuela Dítě. Latem 1922, podczas pobytu na wyspie Korčula, poznała malarza i pisarza Jindřicha Štyrskiego (1899–1942), z którym związała się artystycznie aż do jego śmierci, wspólnie tworząc wiele wystaw w Czechach i za granicą. W 1923 razem dołączyli do radykalnej grupy awangardowej Devětsil. W latach 1925–1929 mieszkała w Paryżu; jej pierwszą wystawę indywidualną we Francji opatrzył wstępem Philippe Soupault. Z początku malowała pod wpływem kubizmu i puryzmu, lecz szybko nawiązała do poetyki prymitywizmu, malując w połowie lat 20. serię obrazów przedstawiających egzotyczne i cyrkowe tematy, stylistycznie przypominające prace Henri Rousseau, którego ceniła. Od 1925 wraz z Štyrskim zaczęła projektować okładki dla publikacji wielu znaczących pisarzy i krytyków w czeskim wydawnictwie Odeon; ich projekty łączyły fotomontaż z abstrakcją. Wspólnie ogłosili także manifest nowego nurtu w malarstwie: artyficjelizmu.
Toyen nosiła często męski strój, przypominający jej ubrania z czasów, gdy pracowała w fabryce; mówiąc o sobie, używała męskich końcówek, a jej nieodmienialny pseudonim dodatkowo utrudniał określenie płci, do czego nawiązał Adolf Hoffmeister w satyrycznej ilustracji pod tytułem Ten-Ta-To-yen (1930). Na początku lat 30. w jej malarstwie zaczęły pojawiać się tajemnicze obiekty, takie jak muszle, głazy czy sznury. W 1934 współzałożyła Grupę Surrealistyczną w Pradze. Rok później jej prace pokazano na Międzynarodowej Wystawie Surrealistów na Teneryfie; od tego czasu – z wyjątkiem lat wojennych – brała udział w każdej wystawie surrealistów. Podczas II wojny światowej udzieliła schronienia Jindřichowi Heislerowi, artyście żydowskiego pochodzenia, z którym w 1947 wyjechała na stałe do Paryża. W 2005 powstał film o ich przyjaźni w reżyserii Jana Němeca. W Paryżu należała do grupy surrealistycznej André Bretona, z którym łączyła ją przyjaźń. Zmarła 9 listopada 1980 w Paryżu.
Zafascynowana dziełami markiza de Sade, wielokrotnie malowała ruiny jego posiadłości w Lacoste. Choć znana jest głównie dzięki malarstwu, tworzyła także cykle rysunków i kolaże. Niektóre prace Toyen mają charakter otwarcie erotyczny.