Günümüz dünyasında Atlı Atatürk Anıtı, toplumun çeşitli alanlarında benzeri görülmemiş bir önem kazanan bir konudur. Hem akademik, hem ticari hem de sosyal alanlarda Atlı Atatürk Anıtı sürekli tartışma ve tartışmaların odağı haline geldi. Atlı Atatürk Anıtı, kökeninden günlük yaşam üzerindeki etkisine kadar uzmanların ve genel kamuoyunun dikkatini çekerek, sonuçlarının ve uygulamalarının anlaşılmasına yönelik artan bir ilgi yarattı. Bu makalede, bugün çok alakalı olan bu konuya kapsamlı bir bakış sağlamak amacıyla, Atlı Atatürk Anıtı ile ilgili temellerinden onu çevreleyen mevcut trendlere kadar farklı yönleri inceleyeceğiz.
Sanatçı | Pietro Canonica |
---|---|
Yıl | 29 Ekim 1927 |
Tür | Anıt |
Boyutlar | 8 metre (??) |
Konum | Etnografya Müzesi, Ankara |
Atlı Atatürk Anıtı, Ankara Etnografya Müzesi önünde bulunan, Atatürk'ü at üzerinde mareşal üniformalı ve pelerinli olarak tasvir eden bronz anıt.
Cumhuriyet Ankara'sında yapılan ilk Atatürk anıtıdır. İtalyan heykeltraş Pietro Canonica’nın eseri heykel, 29 Ekim 1927'de kaideye konulmuş aynı yılın 4 Kasım günü anıtın açılışı yapılmıştır. Cumhuriyet dönemi yapılan başka heykellere öncülük etmiş bir eserdir.
Maarif Vekaleti'nin açtığı yarışma sonucunda Canonica'nın projesi birinci gelmiş ve anıt, bu projenin hayata geçirilmesi ile meydana gelmiştir. Bu süreçte heykel İtalya'da özel bir döküm süreciyle üretilirken, kaideyi süsleyen kabartmalar ise Venedik'te hazırlandı. Ancak kabartmalar 4 Kasım 1927'deki resmî açılış törenine yetiştirilemedi ve sonraki bir tarihte yerleştirildi.
Atlı heykel, 29 Ekim 1927'de kaide üzerine yerleştirildi. Açılış töreni ise 4 Kasım 1927'de Başbakan İsmet Paşa, Meclis Başkanı Kâzım Paşa, Belediye Başkanı Asaf Bey'in katılımı ile yapıldı. Belediye Başkanı Asaf Bey'in yaptığı konuşmanın ardından İsmet Paşa kurdele keserek anıtın açılışını gerçekleştirdi. Aynı gün Zafer Meydanı'nda yer alan ve yine Pietro Canonica'nın eseri olan Mareşal Atatürk Anıtı'nın açılışı yapıldı.
Anıtta Mustafa Kemal Atatürk figürü sol ayağı ileri hamle yapmış ağır adımlarla ilerleyen bir at üzerinde mareşal üniforması ve peleriniyle, betimlenmiştir. Atın dizginlerini tutar konumdaki Mustafa Kemal figürü, Batı’ya bakmaktadır.
Aynı heykel kalıbı 1933’de Irak’ta Kral Faysal için, 1934’de Simon Bolivar için Canonica tarafından dikilen atlı heykellerde çok küçük değişikliklerle kullanılmıştır.
Heykel, kırmızı bir mermer ile çevrelenmiş, ortasında Kurtuluş Savaşı izleri taşıyan kabartmaları bulunan dört kademeli bir heykel kaidesi üzerindedir.
Heykelin kaidesinin iki yanında birer küçük alçak rölyef vardır Rölyefin birinde, yeni başkent yıkıntılar halinde ve üzerine güneş doğmakta iken gösterilir. Diğer rölyefte, meydan savaşı sonrası savaş alanı betimlenmiştir.
Kaidenin diğer taraflarında ise küçük, yuvarlak ve alçak rölyefler yer alır. Bu rölyeflerde savaş sahneleri ve ülkeyi terk eden devrik Padişah gösterilir.